Pane chiitiko cheInternational Computer Security Day takave nemufaro wekusangana nenyanzvi Jorge Rey, Mutengesi Wezvokutengeserana weColt, mumwe wevanonyanya kukosha vanopa netiweki pasi rose. Gara nesu, sezvatatsanangurira Jorge Rey dzimwe dzenyaya dzakajairika munyika yakaoma yekuchengetedzwa kwemakomputa, uye ave nemutsa zvakakwana kuti vashande pamwe nekusahadzika kwedu kuburikidza nemutauro wakajeka unokwanisa kusvika kune wese munhu. Saka Tinokukoka iwe kuti uverenge kubvunzurudza kwedu naJorge Rey uye, nenzira, uzive njodzi dzenyika yeinternet.
Iwe unofunga here kuti nzanga yeSpanish yakagadzirirwa uye kuumbwa maererano ne
cybersecurity?
Iwe unofunga kuti vese vadiki nevakuru (kusanganisa mazera
wepakati) vanoziva kukosha kwekugara uri
zvakabatana ne network? Iwe unoziva njodzi dzinowanikwa mukushandisa yako smartphone?
Vechidiki kutsamira pa internet izere. Ivo vane zvinyorwa zvemadhijitari kana masuo
dzidzo muzvikoro, zvishandiso zvekushandira mugore kuita basa mukati
boka, vanotsvaga zvemukati painternet, ivo vashandisi vemitambo yenetiweki, vanoona kufambisa mafirimu,
vanotaurirana kuburikidza nemagariro ... Pasina mubvunzo, kuratidzwa kwakasimba kune njodzi,
asi ivo zvakare vanowana kudzidziswa kwakawanda kupfuura kwatakaita.
Pane zvinopesana, iyo nhanho yekuziva kwevakuru yakaderera kwazvo. Ivo vanotarisira iyo
masevhisi avanoshandisa akachengeteka, havanzwisise kuti vanofanirwa kutora matanho uye kubva
makambani akaita saColt, nemasevhisi atinopa maererano necysecurity
Isu tine basa rekuita iri basa rekudzidzisa uye rekusimudzira ku
njodzi dzinobatanidzwa mukushandisa iyo smartphone.
MaSME ane dambudziko rekutarisana nawo kuSpain padanho rekubatanidza, kwavari
vanorairwa nemasevhisi eTelefonica nevamwe vanopa, kazhinji
inoshomeka mukudzivirirwa kwemaseva akabatanidzwa. Iwe unoona mhinduro kune iyo
hupfumi hwehupfumi hwekushandisa cybersecurity muSME?
A priori, maSMM anokwanisa kuwana uye aine mwero unodzivirirwa pasina kuita
kuburitswa kukuru, sezvo mazhinji ezvekuchengetedza matanho akavakirwa pachirongwa
kwesangano, havana mari inosanganisirwa uye kuitiswa kwavo kunongoda kurairwa. Pane
zviwanikwa, senge Security Policy Chirongwa chakapihwa neINCIBE, kuti chero
kambani inogona kushandisa mahara.
Kutenda chaizvo kune vanofambisa ekutaurirana uye vanopa rubatsiro
Mugore, maSMB anogona kutora mukana weimwe nzira dzekuchengetedza idzo dzatove munzvimbo
inoitwa mumasevhisi avanodya (kunyorera kwekutaurirana, firewall
virtual, backups, access control, kuvimbiswa, zviviri-factor authentication ... ne
zita mashoma) pamitengo inodhura kwazvo.
Ehezve, kuve nemazano ehunyanzvi hwekuchengetedza cyber uyo anoongorora iyo
njodzi uye izvo zvinobatsira kuona akakodzera matanho ekuchengetedza ndiyo yakanyanya
zvinokurudzirwa. Iyo yakanaka mari kune avo vanogona kuiwana.
Iye zvino zvigadzirwa zvakawanda uye zvakawanda zvinoshandisa izvo zvinonzi izvo IoT, tiri isu
kugadzirira njodzi iyi inosanganisira? Ko zvishandiso zvakachengeteka
"Akangwara" izvo zvinowedzera kugara mumba medu?
Zvigadzirwa zveIoT, senge chero komputa system, zviri panjodzi uye zvinofanirwa kunge zviri
yakagadzirirwa zvakanaka. Mamiriro acho akaomarara kana mugadziri wechigadzirwa icho asingaiti
inopa zvidziviriro zvekuchengetedza, kana mushandisi akasachinja iyo default password, kana zvisiri
kumisikidza mushe ... Dzinogona kuita sedzisingakuvadzi, asi dzakashandiswa
ita kurwiswa kukuru-kwe-sevhisi kurwiswa, uye pane dzimwe nguva kwakabatanidzwa
njodzi yakakomba kuchengetedzeka uye kuvanzika kwevanhu nemasangano.
Iwe unofunga nezve musika weSpanish kumashure kwevamwe maererano necybersecurity uye
dzidzo mukuchengetedza internet?
MuSpain kune tarenda rakawanda uye isu zvakare tine makambani ekugadzirisa ayo anomira kunze
mune yekubvunza uye cybersecurity chikamu. Nyika yedu inozivikanwa zvakare
zvakare seimwe yeakanyanya kuzvipira uye kukurudzirwa kune cybersecurity, zvese zviri zviviri
mukati meEuropean Union uye pasi rose.
Zvinoenderana nezviri pamusoro, pane mukana wekuvandudza here? Zvingani?
Kune nguva dzose nzvimbo yekuvandudza. Yese euro inoiswa mune dzidzo uye matanho e
chengetedzo zvinoreva kuti zviitiko zvishoma zvinogadzirwa, kushomeka kwezvehupfumi kurasikirwa uye kudzoreredza
zvirokwazvo pane kugadzirwa.